MAAT (Museum of Art, Architecture and Technology) หรือพิพิธภัณฑ์ศิลปะ สถาปัตยกรรม และเทคโนโลยี ที่อยู่ในย่านเบเลมของกรุงลิสบอน ประเทศโปรตุเกส เป็นผลงานออกแบบของ Amanda Levete ที่ปูด้วยกระเบื้องเซรามิกสีขาว 15,000 แผ่น มีลักษณะเป็นลอนคลื่น ซึ่งได้รับแรงบันดาลใจจากกระแสน้ำที่กระเพื่อมของแม่น้ำเทกัส ที่ขนาบข้างพิพิธภัณฑ์แห่งนี้

สถาปัตยกรรมรูปโค้งแห่งนี้ถูกออกแบบให้ยาวต่อเนื่องไปกับทางเดินเล่น และยังได้รับการออกแบบเพื่อให้ผู้มาเยือนสามารถเดินข้าม เดินข้างใต้ และเดินทะลุผ่านอาคารที่โค้งอย่างนุ่มนวลแห่งนี้ได้ ในปีแรกของการเปิดพิพิธภัณฑ์มีผู้เข้ามาเยี่ยมชมมากกว่า 500,000 คน ทำให้พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ได้รับความนิยมมากกว่าพิพิธภัณฑ์สาธารณะใดๆ ของโปรตุเกส

Levete เป็นหัวหน้าของ AL_A สตูดิโอออกแบบและสถาปัตยกรรมที่ได้รับรางวัลระดับนานาชาติ และเป็นสถาปนิกหญิงที่ได้รับรางวัล RIBA Stirling Prize และรางวัล Jane Drew Prize สำหรับสถาปนิกหญิงในปี 2018

The Broad เป็นพิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยที่สร้างขึ้นโดยการสนับสนุนของผู้ใจบุญอย่าง Eli และ Edythe Broad ตั้งอยู่บนถนนแกรนด์อเวนิวในตัวเมืองลอสแองเจลิส สหรัฐอเมริกา

The Broad คือผลงานออกแบบของ Elizabeth Diller หุ้นส่วนบริษัท Diller Scofidio + Renfro (DS+R) เพื่อตอบโจทย์ความต้องการของสถาบันในการเป็นพื้นที่จัดแสดงนิทรรศการสาธารณะและพื้นที่จัดเก็บสำหรับห้องสมุดของมูลนิธิ เกิดเป็นแนวคิด "ม่านและห้องนิรภัย" (Veil and vault) ที่เป็นนวัตกรรมใหม่

แม้โดยปกติหลายคนอาจมองพื้นที่จัดเก็บของเป็นเรื่องรอง แต่สำหรับพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ "ห้องนิรภัย" มีความสำคัญยิ่งในการช่วยกำหนดรูปแบบประสบการณ์ของพิพิธภัณฑ์ ตลอดทางเข้าไปจนถึงทางออก มวลที่แน่นทึบของอาคารแห่งนี้จะลอยตัวอยู่ตรงกลางอาคารตลอดเวลา นอกจากนี้ "ห้องนิรภัย" นี้ยังถูกห่อหุ้มด้วย "ม่าน" ซึ่งเป็นโครงสร้างภายนอกที่มีรูพรุนคล้ายรวงผึ้ง ทอดยาวไปตลอดตัวอาคารที่มีความยาวหนึ่งช่วงตึก และยังกรองแสงธรรมชาติที่ผ่านเข้ามาในตัวอาคาร

Diller ได้รับการยกย่องให้อยู่ในรายชื่อ บุคคลที่มีอิทธิพลมากที่สุด 100 อันดับแรกของนิตยสารไทม์ และได้รับทุนมิตรภาพของมูลนิธิแมคอาเธอร์เป็นครั้งแรกในสาขาสถาปัตยกรรม

ปราสาทเฮิร์ตส์ (Hearst Castle) หรือที่รู้จักกันในชื่อ La Casa Grande (บ้านหลังใหญ่) และ La Cuesta Encantada (เนินแห่งมนต์เสน่ห์) เป็นที่ดินของ William Randolph Hearst บารอนแห่งวงการหนังสือพิมพ์ในซานไซเมียน รัฐแคลิฟอร์เนีย

คฤหาสน์สไตล์เมดิเตอร์เรเนียนรีไววัลได้รับการออกแบบโดย Julie Morgan ซึ่งใช้เวลาสร้างโครงการนี้ตั้งแต่ปี 1919 - 1947 โดย Morgan เป็นผู้หญิงคนแรกที่ศึกษาสถาปัตยกรรมที่ Ecole des Beaux-Arts อันทรงเกียรติในกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส และเป็นผู้หญิงคนแรกที่ทำงานเป็นสถาปนิกมืออาชีพในแคลิฟอร์เนียอีกด้วย

ด้วยทักษะความเชี่ยวชาญของเธอ ทำให้เธอเหมาะสมในการเป็นผู้เนรมิตปราสาทเฮิร์สต์อันแสนสง่างามให้กลายเป็นที่พักอาศัยส่วนตัวที่หรูหราและโอ่อ่าที่สุดแห่งหนึ่งในโลก และเป็นที่ที่รวบรวมคอลเล็กชั่นโบราณวัตถุ งานศิลปะ และองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมของเฮิร์สต์ไว้มากมาย นอกจากนี้เธอยังออกแบบโครงสร้าง พื้นที่ สระน้ำ ศูนย์พักพิงสัตว์ และค่ายคนงานส่วนใหญ่เป็นการส่วนตัวอย่างละเอียดถี่ถ้วนที่สุด

บริษัท Sauerbruch Hutton จากเบอร์ลิน ชนะการแข่งขันออกแบบส่วนต่อขยายของอาคารสำนักงาน ซึ่งเป็นหนึ่งในโครงการแรกๆ ที่ถูกสร้างขึ้นระหว่างการฟื้นฟูกรุงเบอร์ลินในช่วงทศวรรษ 1950s

อาคารที่ออกแบบโดย Louisa Hutton ผู้ร่วมก่อตั้งบริษัทนี้กับ Matthias Sauerbruch ในลอนดอน เธอทำงานอยู่ที่กรุงเบอร์ลินตั้งแต่ปี 1993 และหอคอยแห่งนี้สร้างเสร็จในปี 1999

การออกแบบอาคารของ Hutton หลังนี้ ได้รับการยกย่องในเรื่องความเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เนื่องจากส่วนหน้าอาคารใช้บานเกล็ดและมู่ลี่รับแสงอาทิตย์ กระจกสองชั้น และแสงธรรมชาติที่เพียงพอ

อาคารสูงระฟ้าแห่งนี้เป็นการออกแบบที่พาเราย้อนกลับไปสู่งานสถาปัตยกรรมสำนักงานในยุค 1950s ขณะเดียวกันก็ยังสะท้อนนวัตกรรมสุดล้ำด้วยเทคโนโลยีต่างๆ มีสภาพแวดล้อมการทำงานที่เป็นแบบอย่างในเรื่องการควบคุมการใช้พลังงานแบบพาสซีฟ ขณะเดียวกันก็กำหนดนิยามใหม่ให้กับสถาปัตยกรรมที่คำนึงถึงคุณค่าความงามของพื้นที่อีกครั้ง

พิพิธภัณฑ์ศิลปะเซาเปาโลออกแบบโดย Lina Bo Bardi สถาปนิกสไตล์โมเดิร์นชาวบราซิลผู้ล่วงลับ เธอเกิดในอิตาลี และพิพิธภัณฑ์ศิลปะแห่งเป็นที่รู้จักในฐานะผลงานออกแบบที่สำคัญที่สุดของเธอ

พิพิธภัณฑ์แห่งนี้สร้างขึ้นบนถนน Avenida Paulista ของเมืองเซาเปาโล และเปิดให้เข้าชมครั้งแรกในปี 1968 ซึ่งเกือบทั้งหมดของอาคารจะตั้งอยู่บนเสาค้ำเหนือพลาซ่า เพื่อไม่ให้บดบังทัศนียภาพของเมือง อาคารแห่งนี้แสดงออกถึงการผสมผสานระหว่างองค์ประกอบแบบโมเดิร์นและบรูทัลลิสต์

แทนที่จะซ่อนเสาคอนกรีตขนาดใหญ่ที่ค้ำพิพิธภัณฑ์ไว้ Bo Bardi เลือกที่จะทาสีเสาเหล่านั้นเป็นสีแดงสดเพื่อดึงดูดความสนใจ

นวัตกรรมอีกอย่างหนึ่งคือวิธีที่เธอเลือกใช้งานศิลปะที่จะแสดง เธอท้าทายมาตรฐานอันเป็นที่ยอมรับของโลกแห่งศิลปะตะวันตกด้วยการวางภาพวาดในธีมต่างๆ และจากยุคต่างๆ ไว้เคียงข้างกันบนขาตั้งกระจก เผยให้เห็นว่าเธอไม่กลัวที่จะนำประวัติศาสตร์มาเล่าด้วยความคิดสร้างสรรค์

Museum Garage ในไมอามี ซึ่งออกแบบโดยบริษัทในนิวยอร์กอย่าง WORKac ได้เปลี่ยนการจอดรถที่เรียบง่ายและมักจะน่าหงุดหงิดให้กลายเป็นพื้นที่ที่ผู้คนจะมาพบปะพูดคุยกันได้อย่างคาดไม่ถึง

ที่จอดรถแห่งนี้ออกแบบโดย Amale Andraos ประธานและผู้ร่วมก่อตั้ง WORKac โดยเขาใช้พื้นที่ส่วนหน้าของอาคารอย่างชาญฉลาด ด้วยความลึกเพียง 4 ฟุต ด้านหน้าอาคารจึงถูกจัดวางเป็นพื้นที่สาธารณะแนวตั้ง เช่น แกลเลอรีสำหรับงานศิลปะกราฟฟิตี้ สนามเด็กเล่นพร้อมสไลเดอร์และกำแพงปีนเขา สวนที่มีต้นปาล์มต้นเดียว เวทีดีเจบนดาดฟ้า บันไดทางออก ห้องสมุด ห้องฟังเพลง น้ำพุ บาร์ เครื่องซักผ้า/ที่ชาร์จรถยนต์ และพื้นที่สำหรับสัตว์เลี้ยง

ที่จอดรถบางส่วนบนชั้นดาดฟ้าถูกรื้อออก เพื่อรองรับหอประชุมขนาดเล็กและพื้นที่ "ชายหาด" โดยมีพื้นที่เก็บน้ำซึ่งจะกักเก็บน้ำที่ไหลมาจากหลังคาเพื่อนำมาใช้ในสวน พื้นที่สาธารณะและบันไดที่เชื่อมต่อกันที่อยู่ด้านหน้าอาคารเป็นโครงตาข่ายที่เรียงกันเป็นแถว ดูคล้ายกับรังมดในเมืองใหญ่ติดกับถนนเบื้องล่าง

Aqua Tower ตั้งอยู่ท่ามกลางหมู่ตึกระฟ้าของตัวเมืองชิคาโกที่ผู้คนทั่วโลกคุ้นเคยใน Lakeshore East ซึ่งออกแบบโดย Jeanne Gang จาก Studio Gang Architects สร้างเสร็จในปี 2009

ตึกระฟ้าสูง 82 ชั้นแห่งนี้ผสมผสานฟังก์ชั่นการใช้งานเข้ากับความสง่างามได้อย่างลงตัว ฐานของอาคารมีขนาด 140,000 ตารางฟุต เปิดทางให้มีระเบียงขนาด 82,550 ตารางฟุต สร้างแรงบันดาลใจอันตระการตาที่ประกอบด้วยสวน สระว่ายน้ำ กระทั่งหลุมไฟ

Gang และทีมงานของเธอให้ความสำคัญกับความยั่งยืน ผ่านองค์ประกอบต่างๆ เช่น แผงบังแสงอาทิตย์ ระบบประหยัดน้ำ และหลังคาสีเขียวขนาดใหญ่ แม้จะมีอุปสรรคความท้าทายเรื่องการเชื่อมโยงความร้อน ตึกแห่งนี้ได้รับการรับรองจาก LEED-NC และมีสิ่งอำนวยความสะดวกที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมสำหรับผู้พักอาศัย

รางวัลที่ตึก Aqua ได้รับมีตั้งแต่รางวัล Emporis Skyscraper Award ในปี 2009 และติดอันดับสถานที่อันทรงเกียรติ 200 แห่งในรัฐอิลลินอยส์ ถือเป็นอาคารที่สูงที่สุดที่ออกแบบโดยผู้หญิงเมื่อตอนสร้างเสร็จ

กลางทะเลทรายธาร์แสนแห้งแล้งในรัฐราชสถานของอินเดีย เป็นที่ตั้งของโรงเรียนสตรีราชกุมารีรัตนนาวดี ซึ่งสร้างสรรค์โดยสถาปนิก Diana Kellogg แห่งนิวยอร์ก เป็นอาคารที่มีเอกลักษณ์ที่ผสมผสานนวัตกรรมและวัฒนธรรมเข้าด้วยกัน โรงเรียนแห่งนี้รองรับเด็กผู้หญิงได้ถึง 400 คน ตั้งแต่ชั้นอนุบาลจนถึงชั้นมัธยมศึกษาโดยเปิดสอนด้านศิลปะแบบดั้งเดิม เช่น การทอผ้าและการเย็บปักถักร้อย

สถาปัตยกรรมรูปวงรีนี้ได้รับการออกแบบให้อยู่ร่วมกับบริบทโดยรอบ และออกแบบมาให้ทนทานต่ออุณหภูมิที่ร้อนได้สูงถึง 50 องศาเซลเซียส โครงสร้างหินทรายสีทองมีลักษณะคล้ายอ้อมกอดที่ปกป้อง และเป็นสัญลักษณ์ของความยืดหยุ่นและความเป็นผู้หญิง โดยใช้เทคนิคการก่อสร้างแบบโบราณ เช่น ปูนขาว และผนังจาลี ทำให้อาคารแห่งนี้รักษาความเย็นเอาไว้ได้โดยไม่ต้องใช้เครื่องปรับอากาศ องค์ประกอบนี้ยังทำหน้าที่เป็นพื้นที่เล็กๆ ที่ช่วยให้เหล่านักเรียนหญิงเล่นได้อย่างไม่มีข้อจำกัดในพื้นที่ปลอดภัยของลานนี้

อาคารหลังนี้ได้รับรางวัลอันทรงเกียรติ AD100 และรางวัล Honor Award จาก AIANY Design Awards ประจำปี 2022 และอื่นๆ อีกมากมาย

สนามฟุตบอลในเมืองโบริโซฟ ประเทศเบลารุส อันล้ำสมัยและน่าจับตามอง ได้รับการออกแบบโดย Špela Videčnik จาก OFIS Architects โดยคำนึงถึงข้อได้เปรียบตามธรรมชาติของสถานที่ และข้อจำกัดบางอย่างที่มีอยู่ภายในภูมิประเทศ ในขณะเดียวกันก็รักษาต้นไม้ที่มีอยู่ในไซต์ให้ได้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ มีรั้วกั้นที่จะมองเห็นได้แค่จากระดับถนน เผยให้เห็นเพียงแต่โดมหลังคาเมื่อสังเกตจากมุมสูง

นี่คือวิสัยทัศน์ของ Videčnik ที่ผสมผสานความทันสมัยและความรู้สึกกลมกลืนเข้ากับสิ่งรอบตัว ภายนอกของอาคารดูเหมือนเป็นสิ่งทอที่ละเอียดอ่อนและมีรูพรุนพาดผ่านอยู่เหนือโครงของสนามกีฬา ในขณะที่ด้านล่างมีเส้นทางสัญจรสาธารณะที่มีชีวิตชีวา เต็มไปด้วยร้านค้าและสิ่งอำนวยความสะดวก

เหนือถนนที่พลุกพล่านสายนี้ มีแกลเลอรีต่างๆ ที่ตอบโจทย์หลากรสนิยมทางศิลปะ ไปจนถึงสำนักงาน ห้องรับรองวีไอพี และสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับสื่อมวลชน ซึ่งเป็นการเฉลิมฉลองการออกแบบเชิงนวัตกรรมที่สร้างนิยามใหม่ของประสบการณ์ในสนามกีฬา

This story was originally written in English by Jennifer Choo.

ต้นฉบับเขียนเมื่อวันที่ 19 มีนาคม 2024 โดย Jennifer Choo โปรดคลิกที่นี่เพื่อดูเวอร์ชันภาษาอังกฤษ

อ่านเพิ่มเติม:

เปิดบ้าน ‘ร่ม สังขะวัฒนะ’ และชมศิลปะตกแต่ง บ้านสวย โก้หรู อยู่สบาย

พาทัวร์บ้าน: Park + Associates ดีไซน์บ้านหลังใหญ่สไตล์ Brutalist ด้วยแรงบันดาลใจจากธรรมชาติของเขาใหญ่

5 ย่านสวยในโตเกียว สำรวจสถาปัตยกรรมและการตกแต่งภายใน